Wat is de werking van hout?

Iedereen die met hout bezig is, weet dat hout werkt. Hout is een natuurproduct en leeft. In tegenstelling tot metaal, gaat hout niet werken door de temperatuurverschillen maar door vocht. In de zomer zal hout krimpen en in de winter zal hout gaan uitzetten. Maar is hout ooit uitgewerkt en werkt de ene houtsoort meer dan de andere? Als je met hout werkt, is het verstandig om rekening te houden met de eigenschappen van hout.

Waarom werkt hout en is het ooit uitgewerkt?

Doordat hout onderhevig is aan verschillende weersomstandigheden, werkt hout altijd. Bij nat weer zet hout uit doordat het vocht opneemt. In de zomer droogt het hout en gaat het weer krimpen. Aangezien buitentoepassingen onderhevig zijn aan het weer, zal hout blijven uitzetten en krimpen. De vochtigheid en elasticiteit (de werking) zal wel iets minder worden naarmate hout ouder wordt. Hout op een natuurlijke manier volledig droog krijgen duurt jaren. Eikenhout in balkvorm droogt bijvoorbeeld gemiddeld 1 cm per jaar. De oude Eiken balken in boerenschuren hebben soms wel 20 jaar nodig gehad om tot in de kern droog te worden. Zolang hout kan ventileren, kan het geen kwaad dat hout voor buitentoepassingen vocht behoud.

Werkt de ene houtsoort meer dan een ander?

Tropisch hardhout en Thermohout werken minder dan andere houtsoorten. Tropisch hardhout heeft een dichte structuur waardoor er minder ruimte tussen de houtcellen zit en het vocht minder kans krijgt. Thermohout krijgt een thermische warmtebehandeling waarbij het vocht uit elke cel gehaald wordt. De celstructuur wordt hierdoor hard waardoor het vocht nauwelijks nog binnen kan dringen. Hierdoor werkt Thermohout het minst van alle houtsoorten.

Heeft de breedte van de plank effect op de werking?

In verhouding werkt een brede plank net zoveel als een smalle plank. Het is alleen beter zichtbaar bij een brede plank doordat hout in de breedte werkt.

Welke typische eigenschappen heeft hout?

• Uitzetten en krimpen
  Zoals hierboven al beschreven is dit een eigenschap die bij elke houtsoort voorkomt. Hout zet uit en krimpt in de breedte en nauwelijks in de lengte. In ons assortiment zit zowel AD (lucht gedroogd) als KD (machinaal gedroogd) hout. AD hout droogt aan de lucht, dat wil zeggen dat het langzaam vanaf de buitenkant naar binnen droogt. De buitenzijde kan 16% vochtigheid meten terwijl de kern dan misschien nog wel 25% vocht meet. Hierdoor kan er scheurvorming ontstaan. KD hout wil zeggen dat het hout gedroogd is in een droogkamer tot een bepaald vochtpercentage.

• Scheurvorming
  Scheurvorming ontstaat door het droogproces. Is de lucht te droog (in de zomer) dan is er kans dat hout gaat scheuren door het krimpen. De buitenzijde van hout droogt (krimpt), terwijl de kern van hout nog wel vocht bevat. In een natte periode (herfst) neemt hout vocht op, waardoor de scheuren weer kleiner worden of zelfs verdwijnen. Dit is de natuurlijke werking van hout. De scheuren hebben overigens geen enkel effect op de sterkteklasse van hout. Het droogproces van een plank of balk begint vaak als eerste bij de kop, waar het vocht het makkelijkste weg kan. Hierdoor ontstaan de scheuren vaak aan de kop. Door de koppen in te smeren met een kopse-kant-sealer, zal het hout gelijkmatiger over de gehele plank drogen.

• Kromtrekken en torderen
  Dit gebeurt voornamelijk bij warm weer als de plank te snel droogt (voornamelijk bij AD hout). Hoe kleiner de kopmaat des te sneller deze zal kromtrekken. Om 'kromheid' zoveel mogelijk te voorkomen is het belangrijk om de planken zo snel mogelijk te monteren. Eenmaal op de juiste manier gemonteerd, zal de plank op de gemonteerde plek verder drogen en kan de plank door deze montage/fixatie niet meer kromtrekken. Als montage niet direct mogelijk is, is het belangrijk om de planken direct na levering op te latten, voorzien van spanbanden en niet in de zon of in een warme ruimte te leggen.

• Verkleuring
  Elke houtsoort heeft zijn eigen kleur maar toch vergrijst na verloop van tijd al het hout. Deze verkleuring ontstaat door UV-straling. Hoe snel hout vergrijst, is afhankelijk van de hoeveelheid zon dat het hout ontvangt. Hout dat geen zonlicht ontvangt, zal niet tot nauwelijks verkleuren.

• Vlekken in het hout
  Op hout kunnen een aantal vlekken ontstaan. Deze vlekken ontstaan door de inhoudsstoffen die in het hout zitten. Een voorbeeld is looizuur dat in Eikenhout zit. Bij vochtig weer gaat deze stof uitbloeden en ontstaan er zwarte vlekken. Verder is hout allergisch voor metaal. Zodra het hout in aanmerking komt met bijvoorbeeld verzinkte schroeven, worden de inhoudsstoffen uit het hout afgestoten. Het hout gaat bloeden en geeft een allergische reactie af in de vorm van verkleuring, oxidevlekken.

Onze adviezen bij het werken met hout

Hout is een mooi product om mee te werken. Hout is duurzaam, isolerend en stimuleert de creativiteit. Bij het werken met hout is de montage heel erg belangrijk. Als de montage op de correcte wijze wordt gedaan, worden er een hoop problemen voorkomen. Denk bij een juiste montage, aan goede ventilatie, de juiste bevestiging en voldoende regelwerk. Heb je vragen? Neem dan gerust contact op met één van de GevenHout medewerkers.